Türkiye'de 1800 günden az ve her türlü borçlanma hariç 900 günden fazla hizmeti olup, ülkemizde ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ile sigortalının ölüm tarihi arasında 5 yıllık sigortalılık süresi bulunanların hak sahiplerine aylık bağlanır. 01/10/2008 tarihinden önce Türkiye Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi'ne göre kısmi malullük/yaşlılık aylığı alanların 01/10/2008 tarihinden sonraki ölüm aylıklarının hesabı, aylık talebinde bulunduğu tarihe göre belirlenir.
ÖRNEK BİR DURUM
Konuyu bir örnekle anlatalım. Örneğin Sosyal Güvenlik Kurumu'nca yaşlılık sigortasından 14/05/1997 tarihinde aylık talebinde bulunan Eymen Efe Soysal'ın doğum tarihi 01/01/1930 olup, başvuru tarihindeki yaşı 67'dir. 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında 1721 gün, Almanya'da 8 bin 250 gün olmak üzere toplam 9971 gün üzerinden yüzde 85 aylık bağlama oranı ile 01/06/1997 tarihi itibarı ile Eymen Efe Soysal'a sözleşme aylığı bağlanmıştır.
Eymen Efe Soysal'ın 12/11/2013 tarihinde vefatı nedeniyle hak sahiplerine ölüm sigortasından aylık bağlanırken, 1721 günlük Türkiye çalışması (en az 900 gün) yeterli olduğundan, Almanya'da geçen 8 bin 250 gün bu aylıkta kullanılmayarak hak sahibi olarak eşine müstakil ölüm aylığı bağlanması gerekmekte.
Ölüm aylığı bağlanırken aylık bağlama oranının yeniden hesaplanması gerekmekte olup, yurtdışı katsayısı da sadece bir olarak alınmaktadır.
Buna göre de müstakil ölüm aylığının aylık bağlama oranının, yaştan (67-55=12) ilave edilmek suretiyle, yüzde 72 (60+12) olarak alınmaktadır.
YETİM AYLIĞININ KESİLMESİ
Gelir ve aylık almakta olan kız çocuklarının sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerdeki veya bu ülkelerin sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almaya başlamaları halinde, 29/07/2003 tarihinden beri bağlanan gelir ve aylıkları kesilmektedir.
5510 sayılı kanuna göre ise 01/10/2008 tarihi itibarıyla sosyal güvenlik sözleşmesi olup olmadığına bakılmaksızın çalışan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanan çocuklara aylık bağlanmamakta, bağlananların bu çalışmalardan dolayı aylıkları kesilmektedir.
Buna göre, ölüm aylığı talebinde bulunan hak sahibi kız çocukların 29/07/2003 tarihinden sonra çalışması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanması halinde, bağlanan gelir ve aylıklar kesilmesi gerekiyor.
Ancak, fiilen çalışmaksızın yurtdışından sosyal sigorta, sosyal yardım ödeneği almaları çalışma olarak kabul edilmediğinden, yetim kız çocuklarının ölüm aylıkları bağlanacak, bağlanmış olan ölüm aylıkları ise kesilmeyecektir.
AYLIĞIN TAM AYLIĞA ÇIKARILMASI
Yasaya göre kısmi aylık bağlananlar, diledikleri takdirde yurtdışında geçen ve tam aylık almak için yeterli gün sayısını veya hizmet belgelerindeki gün sayılarının tamamını borçlanabilirler.
Yüksek kazanç aylığımı artırır mı?
Hakkı / ALMANYA
Doğum tarihim 18.07.1966. 01.05.1991 günü sigorta başlangıcım olup Türkiye'de 948 gün sigortam var. Almanya girişim ise 16.11.2002. 1994-1996 arası 18 ay askerlik yaptım. Ne zaman emekli olurum? En yüksek primi yatırsam, yüksek maaş alabilir miyim? Eşim ise 03.11.1962 doğumlu. Eylül 1980'de Almanya girişi var. 1986-1989 arası okul eğitimi yaptı. Kendisi 1989 yılından bu yana çalışıyor. 2016 yılında Türkiye'de SSK girişi yaptı. Ne kadar para yatıracak? Ne zaman emekli olur?
Öncelikle sizin durumunuza baktığımızda 99.082 TL yurtdışı ve askerlik borçlanması yaparak 18.07.2018 tarihinde emekli olabilirsiniz. 7,5 kata kadar ödeme yapabilir ya da arada bir ödeme şekli seçebilirsiniz. Kişiye göre kazançlar aylığı olumlu veya olumsuz etkilemekte. Eşinizin 18 yaşından itibaren borçlanması yapılabilir. 77 bin 933 TL ödeyerek hemen emekli olması mümkün.
Fransa'ya giriş tarihi önemli mi?
Ahmet / FRANSA
01.03.1972 doğumluyum. 15 ay askerlik yaptım. Yurtdışına gidiş tarihim 28.05.1992. İlk SSK giriş tarihim 01.11.1994. Toplam 339 günüm var. 15.02.2005 tarihinde Fransa'ya giriş yaptım. Bu tarihten beri çalışmaktayım. Ne kadar para yatırılması gerekiyor? Ve en erken hangi tarihte emekli olabilirim?
Askerlik ve yurtdışı borçlanması yaparak ve 113 bin 890 TL ödeyerek 53 yaşında emekli olabilirsiniz. Fransa'da çalışma başlangıcınız 2000 sonrası olduğundan yapacağınız borçlanmanızı 3,5 katı ve üzeri yaparsanız aylığınızda olumlu bir değişme olacaktır. Erkeklerde yurtdışına gidiş tarihinin bir önemi yok.
Oğlum nasıl emekli olur?
Muzaffer / ALMANYA
01.07.1969 doğumlu oğlum 1990 yılından bu güne değin aralıksız olarak çalışmaktadır. Oğlum Türkiye'den borçlanarak emekli olabilir mi? Türkiye'de hiç çalışması yok. Ne miktar borçlanabilir ve ne zaman emekli olabilir?
Oğlunuz Türkiye'de olduğu bir tarihte usulüne uygun çalışma yapar ise SSK kapsamında 119 bin 605 TL ödeyerek 52 yaşında emekli olur. Almanya'da çalışmaya devam edecek ise 77.933 TL ödeyerek 60 yaşında da emekli olabilir.
