SİSTEM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN HALKIN OYUNA SUNULAN 18 MADDENİN TÜRKİYE'YE KAZANDIRACAKLARI ŞÖYLE:
BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ YARGI
1'İNCİ MADDE
Yargı yetkisinin "Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanacağına" hükmü "bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır" şeklinde değiştiriliyor. Bu düzenleme ile FETÖ tarzı oluşumların yargıda etkin hale gelmesinin de önü kesilmeye çalışılıyor. Değişiklik paket kabul edildiğinde yürürlüğe girecek.
600 MİLLETVEKİLİ
MADDE 2
Türkiye'nin artan nüfusuna göre milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkartılıyor. Değişiklik 3 Kasım 2019 seçimlerinde yürürlüğe girecek.
GENÇLER MECLİS'E
MADDE 3
Milletvekili seçilme yaşı 25'ten 18'e inecek. Böylece gençlerin dinamizminin Meclis'e de yansıması sağlanacak. Nüfusun büyük çoğunluğunu temsil eden ve ülkenin geleceği olan gençler, siyasette de hak ettikleri temsile ulaşacak. Düzenleme 3 Kasım 2019 seçimlerinde uygulanacak
SEÇİMLER BİRLİKTE YAPILACAK
MADDE 4
Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi "TBMM ve Cumhurbaşkanı seçim dönemi" olarak değiştiriliyor. TBMM seçimleri 4 yıldan 5 yıla çıkartılıyor. Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi aynı gün yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 50'nin üzerinde oy alan aday çıkmazsa bir hafta sonra ikinci tur gerçekleştirilecek.
Madde 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
TBMM'NİN GÖREVLERİ
MADDE 5
Cumhurbaşkanı sisteminin gereği olarak güvenoyu ve gensoru uygulamaları kalkacak. Cumhurbaşkanı ve hükümeti halk doğrudan seçtiği için aynı zamanda 5 yıllığına güvenoyu da vermiş olacak. Yasama tekeli TBMM'ye geçek. TBMM kanun koyacak, değiştirecek, kaldıracak. Cumhurbaşkanı kanun teklifi veremeyecek. Bu madde 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
TBMM'NİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YETKİSİ
MADDE 6
TBMM denetim yetkisini sürdürecek. Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergesi TBMM'nin denetim yolları olacak.
Madde 3 Kasım seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
PARTİLİ CUMHURBAŞKANI
MADDE 7
"Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişiği kesilir" hükmü Anayasa'dan çıkartılıyor. Cumhurbaşkanı isterse partisine üye olabilecek. Böylece partili cumhurbaşkanının önü açılacak. Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından 5 yıllığına seçilecek. Bir kişi en fazla iki kez Cumhurbaşkanı olabilecek. Son genel seçimde yüzde 5 oy alan siyasi partiler ile 100 bin seçmen cumhurbaşkanlığı için aday gösterebilecek. Bu maddenin partili Cumhurbaşkanı ile ilgili hükmü teklif referandumda kabul edilince, diğer hükümler ise 3 Kasım 2019 seçim takvimi başladıktan sonra yürürlüğe girecek.
YÜRÜTMENİN BAŞI CUMHURBAŞKANI
MADDE 8
Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olacak. Başbakanlık makamı kaldırılıp çift başlılığa son verilecek. Devletin başı olan Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanları atayıp görevden alabilecek. Üst düzey bürokrat atayacak. Milli güvenlik politikalarını belirleyebilecek. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisi ile ilgili konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkartabilecek. Ancak, temel haklar, kişi hakları ve siyasi hak ve ödevler hakkında, Anayasa'nın kanunla düzenlenmesini zorunlu kıldığı durumlarda, kanunda açıkça düzenlenen konularda kararname çıkartılmayacak. Cumhurbaşkanı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler varsa kanunlar uygulanacak. Bu madde 3 Kasım 2019 seçimlerinde yürürlüğe girecek.
CUMHURBAŞKANINA MECLİS DENETİMİ
MADDE 9
Mevcut sistemde vatana ihanet dışında yargılanamayan Cumhurbaşkanı için Meclis denetimi yolu açılacak. Cumhurbaşkanı hakkında bir suç işlediği iddiasıyla TBMM'de 301 milletvekilinin imzası ile soruşturma önergesi verilebilecek. Yapılan gizli oylamada 360 kabul oyu çıkması halinde soruşturma komisyonu kurulacak. 400 milletvekilinin oyu ile de Cumhurbaşkanı Yüce Divan'a sevk edilecek. Bu madde 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI
MADDE 10
Cumhurbaşkanı hükümeti kuracak, cumhurbaşkanı yardımcılarını atayacak. Bakan ya da Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atananın milletvekilliği düşecek. Bakanlar ve Cumhurbaşkanı yardımcıları, TBMM'de kurulacak soruşturma komisyonu ve Yüce Divan'a sevk edilebilecek.
Bu madde 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
SEÇİMLERİN YENİLENMESİ
MADDE 11
Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Bu durumda kendi görevi de sona erecek ve milletvekili ve Cumhurbaşkanı seçim sandıkları aynı anda vatandaşın önüne konulacak. TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu yanı 360 oyla erken seçim kararı alabilecek. Bu durumda da TBMM ve cumhurbaşkanlığı seçimleri birlikte yenilenmiş olacak. Bu madde 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
OHAL'E MECLİS ONAY VERECEK
MADDE 12
Şu anda Bakanlar Kurulu tarafından kullanılan OHAL ilan etme yetkisi yürütmenin başı olarak Cumhurbaşkanına aktarılıyor. Bu karar Meclis onayına sunulacak. Meclis OHAL süresini kısaltma, uzatma veya kaldırma yetkisine sahip olacak. Böylece TBMM'nin bu konuda denetim gücü ve sorumluluğu bulunuyor. Bu madde 3 Kasım 2019 tarihinde yürürlüğe girecek.
SİVİL YARGI
MADDE 13
Disiplin mahkemeleri dışında askeri yargı kaldırılıyor. Böylece hem yargıda birlik sağlanacak hem de mahkemeler tamamen sivilleşmiş olacak. Bu madde referandumdan sonra yürürlüğe girecek.
HSYK'YI MİLLET SEÇECEK
MADDE 14
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) ismi Hakimler Savcılar Kurulu (HSK) olarak değişecek. HSK 13 üyeden oluşacak, 2 daire olarak çalışacak. Üyelerin 7'sini milletin seçtiği Meclis, 4'ünü Cumhurbaşkanı atayacak. Bu düzenleme hemen yürürlüğe girecek
BÜTÇEYE TBMM ONAYI
MADDE 15
Cumhurbaşkanı bütçesini yapıp TBMM onayına sunacak. Meclis, bütçeye onay vermezse yenisi kabul edilene kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme rakamlarına göre arttırılarak tekrar yürürlüğe konulacak.
Bu hüküm 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra uygulanacak.
BAŞBAKANLIK VE SIKIYÖNETİM KALKIYOR
MADDE 16
Madde ile Anayasa'nın bazı maddelerindeki ifadeler yeni sisteme göre tekrar düzenleniyor, başkanlık gibi atıflar kaldırılıyor. Başbakanlık kurumu 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra tamamen kalkacak. Madde ile sıkıyönetim uygulaması Anayasa'dan çıkartılıyor. Devlet Denetleme Kurulu'na TSK'yı denetleme yolu açılıyor. Jandarma Genel Komutanı MGK üyeliğinden çıkartılıyor. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri Anayasa Mahkemesi denetimine açılıyor.
SEÇİMLER 3 KASIM 2019'DA
MADDE 17
Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimleri 3 Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanı ve TBMM bu tarihe kadar görevine devam edecek. Düzenleme referandumda kabul edildikten sonraki 6 ay içinde TBMM yeni İçtüzüğünü çıkaracak, uyum yasalarını yapacak. HSK üyeleri 30 gün içinde seçilecek.
PARTİLİ CUMHURBAŞKANI HEMEN
MADDE 18
Madde hangi düzenlemelerin hangi tarihte yürürlüğe gireceğini belirliyor. Cumhurbaşkanı, sistemin referandumdan kabul edilmesinden hemen sonra parti üyesi ya da yöneticisi olabilecek.
